تغذیه مناسب برای بیماران دیالیز صفاقی
از آنجایی که کلیه ها ظرفیت خودشان برای تعادل الکترولیت، دفع ضایعات و آب اضافی بدن را از دست دادهاند، باید نگاه دقیقتری به عناوین پیش رو داشته باشید.
انرژی و پروتئین
انرژی عمدتاً از طریق کربوهیدرات و چربی به دست میآید. از آنجایی که بیماران دارای نقصان کلیه، در خطر بیشتری برای کلسترول بالا قرار دارند، امکان دارد به آنها توصیه شود که غذای دارای کلسترول یا چربیهای اشباع بالا مصرف نکنند. برچسب غذاها را با دقت بخوانید تا میزان چربی و کلسترول آن را متوجه شوید. چربیهای اشباعنشده با کیفیت بالا نظیر روغن زیتون یا ماهی را خریداری کنید. اگر دیابت دارید باید بهشدت مراقب مصرف شیرینیها باشید. راهنماییهای متخصص تغذیه برای افرادی که دیابت شیرین دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اگر مقدار کافی از کربوهیدرات و چربی مصرف کنید، پروتئین بدن میتواند به عنوان انرژی استفاده شود که همین موضوع عضله را در خطر تجزیهشدن قرار میدهد.
مصرف پروتئین به میزان ناکافی میتواند منجر به سوءتغذیه، کاهش وزن، ضعف عضله و کاهش سلامتی شود. سوءتغذیه یک خطر جدی در بیماران دیالیزی است. قبل از شروع دیالیز، امکان دارد دکتر کلیه پیگیری از رژیم کمپروتئین را به شما توصیه کند تا عملکرد کلیهی خود را حفظ کنید. اما اکنون اولویتهای تغذیهای شما تغییر کرده است. اکثر افرادی که دیالیز میکنند، به خوردن پروتئینهای باکیفیت (نظیر مرغ، ماهی، گوشت قرمز) به میزان زیاد توصیه میشوند.
مایعات و سدیم
مایعات منجر به حفظ ساختار، فعالیت سلولی و دمای بدن میشوند. وقتی که کلیهها دچار نقصان میشوند، مایعات اضافی نمیتوانند از بدن دفع شوند، پس باید از مصرف مایعات در طول روز بکاهید.
سدیم کلرید (نمک) یکی از مواد اصلی در تنظیم آب، انتقال اعصاب و عملکرد عضله میباشد. وقتی که غذای شور میخورید، نوشیدنی بیشتری مصرف خواهید کرد. سدیم زیاد میتواند منجر به نگهداری آب در بدن شود. همین امر منجر به آماس و افزایش فشار خون یا تنگی نفس میشود. سدیم عمدتاً در نمک طعام و غذاهای راحت (نظیر سوسیس، کنسرو، پیتزای منجمد) یافت میشود اما غذاهای دیگر نظیر نان، پنیر و همبرگر نیز نمک دارند. محدودیت مصرف نمک باعث میشود که راحتتر بتوانید مصرف روزانهی مایعات خود را کنترل نمایید.
هرقدر آب بیشتری در دورهی دیالیز صفاقی از شما بیرون آورده شود، فرایند سختتری را پشت سر خواهید گذاشت. مایعات در تمامی نوشیدنیها و البته غذاهای دیگر نظیر سوپ، سس، سبزیجات و میوهها نیز یافت میشوند. دکتر تغذیه در مورد میزان نوشیدن آب در طول روز با شما صحبت خواهد کرد.
محدودکردن مصرف مایعات چندان ساده نیست، اما وقتی که نکات ما را پیگیری کنید، کار برایتان سادهتر میشود.
نکاتی برای کمک به محدودکردن مصرف مایعات:
خنک نگهداشتن میتواند تشنگی را کاهش دهد، علیالخصوص اگر در ماههای گرم سال باشیم. نوشیدنیهای خنک و مایع را بهجای نوشیدنیهای گرم مصرف کنید.
اگر بین وعدههای غذایی تشنه شدید، از سبزیجات و میوههای منجمد به عنوان میانوعده استفاده کنید.
اگر اجازه دارید، قرصهای خود را به همراه سس سیب یا سوپ مصرف کنید.
اگر بیمار دیابتی هستید، میزان قند خون خود را در محدودهی توصیهشده نگه دارید. میزان بالای قند منجر به افزایش تشنگی میشود.
از فنجانها و لیوانهای کوچکتر برای مصرف نوشیدنی استفاده کنید.
با خشکی دهان مبارزه کنید: سعی کنید دهانتان را خیس کنید، از دهانشویه استفاده کنید یا دندانهایتان را مسواک بزنید. مکیدن لیموی ترش یا شیرین نیز به شما کمک خواهد کرد. همچنین میتوانید بخشی از آب مصرفی مجاز خود را به صورت یخ درآورده و آن را بمکید.
به غذاهایتان نمک نزنید.
از غذاهای دارای سدیم بالا دوری کنید (غذاهای راحت، سوسیس، پنیر، سالامی).
به جای نمک با ادویهها و سبزیجات غذا بپزید.
از جایگزینهای نمک استفاده نکنید. امکان دارد آنها حاوی پتاسیم باشند.
از غذاهایی که سدیم را در فهرست ۵ ماده تشکیلدهندهی اول خود دارند، دوری کنید.
پتاسیم
پتاسیم یک مادهی معدنی مهم برای عملکرد عصبی-عضلانی و سوختوساز پروتئین است. کلیههای سالم پتاسیم اضافی را از بدن دور میکنند. میزان بالای این ماده میتواند منجر به ضعف عضلانی و ضربان قلب نامنظم شود که خطرناک است.
پتاسیم عمدتاً در میوهها و سبزیجات نظیر موز، زردآلو و گوجهفرنگی و همچنین محصولات لبنی و شکلات یافت میشود. امکان دارد دکتر کلیه داروهای پیشگیرندهی پتاسیم را تجویز کند تا میزان بالای این ماده در بدن شما تشکیل نشود.
در اینجا تعدادی نکته برای کاهش پتاسیم بدن آورده شده است:
میتوانید با پوستکندن، خردکردن و خیساندن سیبزمینی و سایر سبزیجات به مدت چند ساعت از میزان پتاسیم آن بکاهید. قبل از پخت، آب محتوی سبزیجات را عوض کنید.
نوشیدنیهای ایزوتونیک معمولاً میزان پتاسیم بالایی دارند. قبل از نوشیدن برچسب روی نوشیدنی را بررسی کنید.
فسفات
مادهی معدنی موجود در فسفات، فسفر است که به همراه کلسیم برای حفظ قدرت استخوانها و دندانها مناسب هستند. کلیههای سالم میتوانند میزان فسفات اضافی را از بین ببرند. رویههای دیالیز معمول نمیتوانند تمامی فسفات اضافی را حذف کنند (امکان دارد این نکته برای جلسات دیالیز طولانی درست نباشد، با دکتر کلیهی خود مشورت کنید). میزان فسفات اضافی در خون باعث جدایش کلسیم از استخوانهایتان میشود و آنها را ضعیف و شکننده مینماید.
به منظور جلوگیری از این کار، دکتر کلیه داروهای مسدودکنندهی فسفات را به شما میدهد تا پس از مصرف، این ماده را پس بزنید.
مصرف غذاهای غنی از فسفات نظیر محصولات لبنی، آجیلها و لوبیا را محدود کنید، اگرچه آنها غنی از پروتئین هستند. دکتر تغذیه به شما در زمینهی نحوهی کاهش مصرف فسفات و نگهداشتن پروتئین در حد ایدهآل یاری خواهد رساند.
مکملهای غذایی
بسیاری از مکملهای غذایی به عنوان یک کمک خوب در راستای جلوگیری از سوءتغذیه مطرح هستند. اگر نیاز به مکمل غذایی دارید، با دکتر تغذیه مشورت کنید تا او مکمل مناسب را با توجه به وضعیت شما پیدا کند.
🔵 ترجمه و باز نویسی شده توسط مجله پزشکی سلام
🔴 برگرفته از مقاله ی چاپ شده در پایگاه اینترنتی Nephrocare – برای دیدن نسخه انگلیسی اینجا را کلیک نمایید.
+ارسال دیدگاه