مانیتورینگ چیست و در همودیالیز چه ویژگی هایی دارد؟

 

مانیتورینگ عبارت است از نظارت نظام مند برپارامترهایی مشخص با دو هدف:

١-  یافتن یک بیماری، عوارض و یا عوامل خطر

٢- ارزیابی اثر مداخلاتی که با هدف درمان، پیشگیری و یا کاهش ریسک انجام می شوند.

 

 

وقتی به مانیتورینگ فکر می کنیم سه پرسش پایه ای به ذهن متبادر می شوند:

 

١-  چه پارامترهایی باید مانیتور شوند؟

٢- چه کسی باید مانیتور شود؟

۳- به چه دلیل یا دلایلی باید مانیتورینگ انجام شود؟

 

در رابطه با مانیتورینگ همودیالیز نیز همین سه پرسش مطرح هستند. پاسخ دقیق و مناسب به این سه پرسش می تواند منجر به یک مانیتورینگ مناسب و موثر شود. بالعکس، نداشتن تصویری دقیق و مبتنی بر شواهد از پاسخ به هر کدام از این پرسش ها باعث می شود که مانیتورینگ تبدیل به باری اضافه بر دوش تیم درمان شده و نتایج ملموسی به دست ندهد. این روند به تدریج منجر به حذف این عملکرد بسیار سرنوشت ساز از تلاش های درمانی و در نهایت آسیب رسیدن به بیمار خواهد شد.

در صورتی که نظری در مورد پاسخ هرکدام از این سه پرسش در رابطه با همودیالیز دارید در قسمت کامنت ها بنویسید.

 

پرسش اول: در همودیالیز چه پارامترهایی مانیتور می شوند؟

 

پاسخ به این سوال بر مبنای تعریف ارایه شده در پست اول داده شود:

١- غربال کردن به منظور یافتن یک بیماری، یک عارضه، و یا عوامل خطر:

مواردی که در این راستا باید در بیماران کلیوی تحت درمان با همودیالیز مزمن، فارغ از شرایط آنها، با تناوبی مشخص از طریق آزمایشگاهی بررسی شوند عبارتند از:

هپاتیت

کم خونی

اختلالات کلسیم و فسفر

سوء تغذیه

 

همچنین بخوانید » تغذیه مناسب برای بیماران همودیالیز

 

٢- ارزیابی اثر مداخلاتی که با هدف درمان، پیشگیری و یا کاهش ریسک انجام می شوند:

در بیماران عزیزی که در غربالگری ها مبتلا به یکی از بیماریهای فوق تشخیص داده می شوند، درمان آغاز شده و بررسی بازدهی درمان با مانیتورینگ انجام می شود. این روند معمولا” شامل نگاه داشتن بعضی پارامترهای آزمایشگاهی در یک محدوده خاص می باشد. جزئیات مسیر توسط نفرولوژیست های محترم برای هر بیمار و بر طبق آخرین شواهد علمی موجود طراحی و تنظیم می شوند.

 

**اقدامات غیرآزمایشگاهی نیز در مانیتورینگ بیماران کلیوی تحت درمان با همودیالیز در غربالگری بیماری ها، ارزیابی اثر درمان ها، پیشگیری و کاهش ریسک انجام می شوند.  مثال های بسیار مهم از این دسته عبارتند از:

 

مانیتورینگ فشارخون برای بیمارانی که مبتلا به پرفشاری خون (هایپرتنشن) نیستند.

غربالگری دوره ای برای افسردگی (که در بیماران عزیزمان بسیار شایع است و عموما” به فراموشی سپرده می شود).

معاینه ی دسترسی عروقی (access)

اندازه گیری جریان خون (flow measurement) در دسترسی عروقی

 

دو مورد مهم در مانیتورینگ غیرآزمایشگاهی برای بررسی اثر درمان عبارتند از:

 

مانیتورینگ فشارخون در بیماران مبتلا به پرفشاری خون (هایپرتنشن) که تحت درمان دارویی هستند.

بررسی های دوره ای افسردگی (periodic depression surveys) به منظور ارزیابی اثر اقدامات درمانی برای بیماران عزیزی که مبتلا به افسردگی تشخیص داده شده اند.

 

*** لازم است موفقیت و اثربخشی خود همودیالیز به عنوان یک اقدام درمانی نیز مانیتور شود. در این راستا از هر دو گروه اقدامات آزمایشگاهی و غیرآزمایشگاهی استفاده می شود:

 

آزمایشگاهی: دو شاخص مرتبط Kt/V و نسبت کاهش اوره (Urea Reduction Ratio = URR)

غیرآزمایشگاهی: وزن گیری بین دو جلسه ی دیالیز و بررسی فلوشیت دیالیز (نمونه ای از این فلوشیت را در این لینک می توانید مشاهده کنید)